ปลูกขิง..ยาดีประจำบ้าน
14Apr,16
“ขิง” เป็นพืชลงหัวพวกเดียวกับขมิ้น ไพล เป็นพืชพื้นเมืองของเอเชีย ชอบอากาศร้อนชื้น ต้องการดินโปร่งและอุดมสมบูรณ์ เช่น ดินร่วนปนทราย มีความชื้นสูง ระบายน้ำดี ไม่ชอบดินเหนียวจัด ที่ลุ่มหรือพื้นที่มีน้ำขัง ถ้าใช้ขิงอ่อนควรปลูกในดินทรายหยาบได้แดดรำไร จะไม่แก่เร็ว ถ้าโดนแดดจัดจะออกดอกและแก่เร็วเกินไป
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Zingiber officnale Rosc
ชื่ออื่น : ขิงแกลง , ของแดง, ขิงเผือก
ลักษณะ
พืชล้มลุก อายุหลายปี มีเหง้าใต้ดิน เปลือกนอกสีน้ำตาลแกมเหลือง เนื้อในสีขาวนวล ต้น ใบ และช่อดอกคล้ายไพลมาก ใบเรียวแคบ ปลายใบแหลม ช่อดอกเป็นตุ้มกลมคลายเกล็ดปลา มีดอกสีเหลืองแทรกตามเกล็ดนั้นๆ
สรรพคุณเด่น
แก้ท้องอืดเฟ้อ แก้ไข้หวัด ไอ คลื่นไส้อาเจียน
วิธีใช้ในครัวเรือน
ใช้ขิงสดขนาดหัวแม่มือ ฝานเป็นชิ้น ชงหรือต้มกับน้ำเดือด 1 แก้ว พออุ่นแล้วเติมน้ำตาลดื่ม
การปลูก และการดูแล
การปลูกขิง ใช้เหง้าขิงหรือหัวพันธุ์จากขิงแก่อายุ 10-12 เดือน เอามาผึ่งลมให้แห้ง แล้วนำมาหั่นเป็นท่อนๆ ยาวท่อนละ 2 นิ้ว มีตาติดอยู่ 2-3 ตา ทำการปลูกในช่วงต้นฝนหรือก่อนฤดูฝนเล็กน้อย ในราวเดือนมีนาคม-พฤษภาคม เตรียมดินโดยพรวนดิน ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ เช่น ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก กากถั่ว เพื่อให้ดินโปร่ง ปุ๋ยคอกที่ใช้ต้องสะอาด ไม่นิยมใช้ขี้เป็ดขี้ไก่ เพราะจะทำให้ขิงเป็นจุดดำ ส่วนปุ๋ยเคมีจะทำให้เกิดโรคเน่า ไม่ควรใช้เด็ดขาด
ระยะปลูกระหว่างแถวระหว่างต้น 30×30 เซนติเมตร ขุดหลุมปลูกลึก 5-7 เซนติเมตร นำหัวพันธุ์มาปลูกในหลุม ตั้งด้านที่จะแตกหนอขึ้น กลบดินหนา 2-5 เซนติเมตร ใช้ฟางหรือหญ้าแห้งคลุมแปลงทั้งในร่องและสันร่อง เพื่อรักษาความชื่น เมื่อขิงอายุได้ 2 เดือน ใส่ปุ๋ยคอกและกลบดินที่โคน หลังจากนั้นอีก 1 เดือน ทำการกลบโคนอีกครั้ง เป็นการกระตุ้นให้ขิงแตกหน่อและช่วยให้แง่งขิงแข็งแรง
ขิง มีโรคเน่า โรคใบจุด ที่เกิดจากเชื้อรา มีศัตรูพวกหนอนกระทู้ เพลี้ยไฟ เพลี้ยหอย ไส้เดือนฝอย วิธีหลักๆ ในการป้องกันโรคแมลง คือ หมั่นดูแลอย่าให้น้ำท่วมขัง อย่าปลูกขิงชิดกันเกินไป และย้ายที่ปลูกใหม่ทุกๆ ปี
การเก็บเกี่ยว
ขิงอ่อนจะเก็บได้เมื่ออายุประมาณ 5 – 6 เดือน หรือในราวเดือนกรกฎาคม – สิงหาคม มักจะเก็บหลังฝนตกเพราะดินนุ่ม ถ้าฝนไม่ตกต้องรดน้ำก่อน การเก็บใช้มือถอนขึ้นมาทั้งกอ ไม่นิยมใช้เครื่องมือเพราะจะทำให้ขิงหัก ขิงแก่จะเก็บเกี่ยวเมื่ออายุ 11-12 เดือน ให้สังเกตว่าใบและลำต้นเริ่มมีสีเหลืองและเหี่ยวเฉา ซึ่งจะตกอยู่ในราวเดือนมกราคม – กุมภาพันธ์ ดินในช่วงนั้นค่อนข้างแห้ง ควรรดน้ำให้ดินชุ่ม ก่อนใช้จอบหรือเสียมขุดดินรอบๆ กอขิงแล้วจึงถอนขึ้นมา
การแปรรูป
นำมาล้างน้ำให้สะอาด 6 ครั้ง สะเด็ดน้ำทิ้งไว้ 1 คืน นำมาหั่นตามแนวยาวจะได้ชิ้นขิงที่สวย แล้วตากให้แห้ง ขิงมีน้ำมันหอมระเหยน้อยกว่าขมิ้นจึงตากแห้งได้เร็วกว่า ถ้ามีเครื่องอบควรผ่านการอบอีกครั้ง ประมาณ 40-60 นาที ก่อนบรรจุเก็บใส่ภาชนะเพื่อให้แห้งสนิทจริงๆ ไม่เช่นนั้นอาจขึ้นราได้ง่าย
ผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป
ชาซอง, เครื่องดื่มชนิดผง, ขิงแช่อิ่ม, แชมพู
แหล่งที่มา :
– หนังสือปลูกยารักษาป่า เล่ม 1 (ลิขสิทธิ์จัดพิมพ์และเผยแพร่โดย มูลนิธิสุขภาพไทย)
–